Το 2024 ήταν μια εσοδεία με πολλές προκλήσεις για τη ζώνη της Μαντινείας, λιγότερες ίσως, όμως, από άλλες περιοχές της Ελλάδας, λόγω του ψυχρού της κλίματος, των μεγάλων θερμοκρασιακών διαφορών ημέρας-νύχτας και του ριζικού συστήματος μεγάλου μέρους των αμπελώνων της, που είναι αρκετά έως ιδιαίτερα βαθύ. Αναμφισβήτητα, το 2024 ήταν από τις πιο θερμές και άνομβρες καταγεγραμμένες χρονιές για τη ζώνη της Μαντινείας. Η έκπτυξη των οφθαλμών ήταν πρώιμη κατά 10-15 ημέρες, λόγω των ψηλών θερμοκρασιών και απαιτήθηκε καλή διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων και μεγάλη προσπάθεια ώστε τα αμπέλια να κρατηθούν σε καλή κατάσταση. Τα φυτά που ζορίστηκαν λιγότερο, όπως είναι φυσικό, ήταν αυτά με βαθύ ριζικό σύστημα. Οι ξηρικοί αμπελώνες και αυτοί που βρίσκονται σε επικλινή εδάφη έδωσαν πιο μικρόρωγα σταφύλια. Υπήρξε μικρή εάν όχι μηδαμινή πίεση από ασθένειες. Στα τέλη Αυγούστου οι καλλιεργητές είδαν ωριμότητες σταφυλιών τέτοιες που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα έβλεπαν καν στα μέσα με τέλη Σεπτεμβρίου, αλλά και κάποιες βροχοπτώσεις και υγρασία που χρειάστηκαν εγρήγορση. Ωστόσο, οι αμπελώνες που είχαν προσεγμένες καλλιεργητικές φροντίδες (καλά και καθαρά κλαδέματα, καλά ξεβλαστώματα και ξεφυλλίσματα) έδωσαν πολύ καλό και κατά περίπτωση εξαιρετικό καρπό. Οι οξύτητα του μοσχοφίλερου ήταν το 2024 κατά κάτι πεσμένη σε σχέση με το μέσο όρο για την περιοχή και την ποικιλία, αλλά τα σταφύλια ήταν πλούσια σε φαινολικά στοιχεία και τα κρασιά χαρακτηρίστηκαν από πολύ καλά έως εξαιρετικά.

Η εσοδεία του 2023 ήταν δύσκολη για τη Μαντινεία, ειδικά για τους βιολογικούς αμπελώνες της. Ο χειμώνας ήταν ήπιος, χωρίς βροχές. Υγρασία και ψύχος σημειώθηκαν την άνοιξη, αλλά και στις αρχές του καλοκαιριού, τηρουμένων των αναλογιών για την εποχή αυτή. Η παραγωγή έδειχνε εξ αρχής πως θα ήταν μειωμένη, αλλά έντονα προβλήματα από τον πρώιμο περονόσπορο, τόσο κατά την έκπτυξη των οφθαλμών, όσο και κατά την ανάπτυξη του βλαστού, ενέτειναν την κατάσταση. Οι βροχές εκείνης της περιόδου ήταν τόσες που οι αμπελουργοί δεν μπόρεσαν να προλάβουν την εξάπλωση του μύκητα, οπότε η ποσότητα των σταφυλιών επηρεάστηκε σημαντικά. Σε αυτό συνέβαλαν και τρεις χαλαζοπτώσεις. Όπως προαναφέρθηκε, εντονότερα ήταν τα φαινόμενα στους βιολογικούς αμπελώνες, ενώ εξαίρεση αποτέλεσαν τα παλιά αμπέλια και οι αμπελώνες με κλίση. Καλές ήταν οι καιρικές συνθήκες λίγο πριν και κατά τη διάρκεια του τρύγου και παρά τις αντιξοότητες τα σταφύλια που τρυγήθηκαν ήταν πολύ υγιή. Το μοσχοφίλερο έδωσε πολύ καλά αποτελέσματα, όπως και οι υπόλοιπες ανοιχτόχρωμες ποικιλίες, οπότε το 2023 ήταν μια πολύ καλή εσοδεία για την Μαντινεία όσον αφορά την ποιότητα, αν και η ποσότητα παραγωγής ήταν μειωμένη. Αναλόγως, τα κρασιά είναι πλούσια σε αρώματα και έχουν καλή οξύτητα και καλή δομή.

Το ελαφρώς όψιμο 2022 δυσκόλεψε την αμπελουργική ζώνη τής Μαντινείας και την ευθύνη φέρουν οι καιρικές συνθήκες. Ωστόσο, όπου υπήρξαν διαρκής έλεγχος, στενή παρακολούθηση και φροντίδα των αμπελώνων, καθώς και έγκαιρη και αποτελεσματική φυτοπροστασία τα αποτελέσματα ήταν πολύ καλά. Το φθινόπωρο του 2021 ήταν βροχερό και ο ακόλουθος χειμώνας ψυχρός, όπως ήταν και η άνοιξη του 2022, κατά την οποία υπήρξε και χαλαζόπτωση. Από το χειμώνα δεν έλειψαν ούτε οι χαμηλές θερμοκρασίες, ούτε οι παγετοί, που ήταν μάλιστα πολλοί, ούτε οι πολλές βροχοπτώσεις. Αλλά και κατά την άνοιξη τα έντονα καιρικά φαινόμενα δεν απουσίασαν, π.χ. ένας παγετός, που το Μάιο βρήκε το αμπέλι σε στάδιο βλάστησης, μειώνοντας την ποσότητα παραγωγής. Έντονες χαλαζοπτώσεις έφεραν δε ακόμα και ολοκληρωτική καταστροφή της παραγωγής κατά τόπους. Ούτε η άνθιση έμεινε αλώβητη, αφού η υγρασία κατά την περίοδό της επέφερε αραιοραγία. Απαιτήθηκε, έτσι, καλλιεργητική φροντίδα για την αντιμετώπιση μυκήτων, ενώ και διάφορα ζιζάνια έκαναν ηχηρή την παρουσία τους, καθώς ευνοήθηκαν και αυτά από την υγρασία. Αποζημίωση έφερε το ήπιο και χωρίς καύσωνες καλοκαίρι, που στα οφέλη του εντάσσονται και οι δροσερές νύχτες. Ωστόσο, όπως και αλλού στην Ελλάδα, ο ξηρός Αύγουστος είχε για φινάλε ένα πολύ βροχερό δεκαήμερο, επιφέροντας μεμονωμένες σήψεις στα φύλλα. Βέβαια, τα ξηρικά αμπέλια βοηθήθηκαν από τις πολυήμερες αυτές βροχές του Αυγούστου. Οι ευτυχώς εξαιρετικές καιρικές συνθήκες πριν τον τρύγο, που διατηρήθηκαν και κατά το μεγαλύτερο μέρος του (μόνο με σύννεφα και, επίσης ευτυχώς, λίγη βροχή), οδήγησαν τα σταφύλια που τρυγήθηκαν σε άριστη κατάσταση υγιεινής, ωρίμασης και χρώματος· ιδίως δε όπου οι αποδόσεις ήταν χαμηλές. Έτσι, τα κρασιά ΠΟΠ Μαντινεία του 2022, από σταφύλι που ευνοήθηκε από το δροσερό καλοκαίρι, είναι αρωματικά, έχουν καλή οξύτητα, μάλλον ηπιότερη από τη συνήθη και στόμα με καλό όγκο.

Ωραία τα αρώματα και ψηλό το αλκοόλ των Μαντινειών 2021, παρά τις έντονες δυσκολίες που έφεραν οι καύσωνες στην ομώνυμη αυτή αμπελουργική περιοχή ηπειρωτικού κλίματος. Πολύ ήπιος, χωρίς παγετούς, αλλά ξηρός, ο χειμώνας οδήγησε σε ανάλογα ξηρή άνοιξη που εμφάνισε γρήγορα ένα, ευτυχώς, μη επιζήμιο παγετό. Πιο ξηρό το θέρος είχε και πολλή ζέστη, με ένα δεκαήμερο διάλειμμα ψύχους, τουλάχιστον για τα δεδομένα της εποχής (αρχές Σεπτεμβρίου). Λόγω των συνθηκών αυτών, ο τρύγος, πάντα από τους τελευταίους της Ελλάδας, έγινε υπό ζεστό και ξηρό καιρό. Δηλαδή με σημαντική πρωιμότητα, ενώ η ποσότητα που έδωσε μειώθηκε σε σχέση με την αρχικά αναμενόμενη. Ανάλογα μειώθηκε και η απόδοση σε μούστο, λόγω σταφυλιού με μικρές ρώγες, με καλή, όμως, τεχνολογική ωρίμαση (αυξημένα σάκχαρά), αλλά σε κάποιες περιπτώσεις λιγότερη οξύτητα.

Το 2020 ήταν μια απαιτητική χρονιά για τη Μαντινεία, τόσο σε καλλιεργητικές φροντίδες όσο και σε επεμβάσεις φυτοπροστασίας. Παρ’ όλα αυτά, αποδείχθηκε πολύ καλή εσοδεία. Ο χειμώνας ήταν σχετικά ψυχρός και μακρός και η άνοιξη κρύα, με αποτέλεσμα να υπάρξει μικρή οψίμιση στην έκπτυξη οφθαλμών. Το δροσερό καλοκαίρι, με μέση θερμοκρασία 22-23°C, βοήθησε στην αργή και καλή ωρίμαση των σταφυλιών. Οι βροχές του Σεπτεμβρίου, παρότι καθυστέρησαν τον τρύγο, ευνόησαν την παραγωγή μοσχοφίλερου ποσοτικά και ποιοτικά. Οι συνθήκες κατά τις ημέρες του τρύγου ήταν εξαιρετικές και τα σταφύλια ώριμα, εύχυμα, αρωματικά, υγιή και με καλή οξύτητα.

Ψυχρό και πολύ βροχερό χειμώνα είχε η Μαντινεία, με αποκορύφωμα τις πλημμύρες του Ιανουαρίου του 2019. Το καλοκαίρι ήταν σχετικά ζεστό και ξηρό και ο δροσερός και με ηλιοφάνεια Σεπτέμβριος ευνόησε την ωρίμαση του μοσχοφίλερου, που είναι γνωστό πως τρυγιέται αργά το Φθινόπωρο, έχοντας ανάγκη την παράταση των καλών καιρικών συνθηκών. Αυτό, ακριβώς, συνέβη τη χρονιά αυτή, η εσοδεία της οποίας χαρακτηρίστηκε αναφοράς για την εν λόγω περιοχή. Ο τρύγος έγινε υπό ιδανικές συνθήκες και τα σταφύλια που συγκομίστηκαν είχαν εξαιρετική ωρίμαση. Αναφερόμενοι, λοιπόν, στις Μαντινείες 2019 μιλάμε για άριστα δείγματα κρασιών αυτής της ονομασίας προέλευσης. Αναμένεται δε η εικόνα τους και στο πέρασμα του χρόνου, αφού μάλλον πρόκειται για οίνους που υπόσχονται ενδιαφέρουσα βελτιούμενη εξέλιξη, παρότι πολλοί δεν επενδύουν στον παράγονται «παλαίωση» όταν πρόκειται για Μαντινείες. Αλλά μια εσοδεία σαν αυτή ίσως πείσει και αυτούς.

Ψυχρός και βροχερός ήταν ο χειμώνας του 2018 στη Μαντινεία, με χιονοπτώσεις, ενώ το θερμό καλοκαίρι, παρότι χωρίς καύσωνες, είχε πολύ σημαντικές βροχές, λιγότερες κατά τον Αύγουστο. Στα τέλη Σεπτεμβρίου η ζώνη επηρεάσθηκε από μεσογειακό κυκλώνα, με αποτέλεσμα ο τρύγος να διακοπεί για λίγο. Τα κρασιά εσοδείας 2018 από τη Μαντινεία έχουν υψηλό αρωματικό δυναμικό και μέτριους αλκοολικούς τίτλους.

Εξαιρετική η εσοδεία 2017 για τη Μαντινεία, με κύριο χαρακτηριστικό τον πλέον πρώιμο τρύγο όλων των έως τότε  εποχών. Σε αυτόν οδήγησαν οι ψηλές θερμοκρασίες του ξηρού και θερμού καλοκαιριού του 2017, με λιγοστές βροχές και πολλή ηλιοφάνεια. Ο χειμώνας που προηγήθηκε ήταν αρκετά ψυχρός, αλλά με λίγες χιονοπτώσεις.

Ο χειμώνας στη Μαντινεία δεν ήταν ιδιαίτερα ψυχρός και είχε ελάχιστες χιονοπτώσεις, ενώ παγετός κατά την έκπτυξη των οφθαλμών της αμπέλου και χαλαζόπτωση κατά την καρπόδεση επηρέασαν δραματικά την παραγωγή του 2016. Σε αυτό συνεπικούρησε περονόσπορος που αναπτύχθηκε κατά την ωρίμαση, λόγω βροχοπτώσεων. Δροσερό, γενικώς, το καλοκαίρι οδήγησε, ωστόσο, σε τρύγο που έγινε κάτω από πολύ ευνοϊκές συνθήκες, οπότε τα σταφύλια εσοδείας 2016 είχαν εξαιρετική ποιότητα, όπως και τα παραχθέντα από αυτά κρασιά.

Πολύ ψυχρός και βροχερός ήταν ο χειμώνας στη Μαντινεία, ενώ η άνοιξη του 2015 συνεχίστηκε βροχερή, όπως ήταν και το τέλος του Ιουνίου. Ακολούθησε ανάπτυξη περονόσπορου που οδήγησε την παραγωγή σε σημαντική μείωση. Το χρονικό διάστημα πριν τον τρύγο ήταν ευνοϊκό για την ωρίμαση των σταφυλιών, την εξέλιξη των αρωμάτων τους και τη διατήρηση της οξύτητάς τους. Τα κρασιά της πολύ καλής εσοδείας 2015 για την περιοχή αυτή είναι αρωματικά και έχουν πλούσιο στόμα.

Ο χειμώνας του 2014 ήταν σχετικά ήπιος, με ικανοποιητικές βροχοπτώσεις, οι οποίες λιγόστεψαν την άνοιξη, που ήταν ελεύθερη παγετού στη Μαντινεία. Η άνθιση και η ωρίμαση εξελίχθηκαν κάτω από ευνοϊκές συνθήκες και τα σταφύλια μπόρεσαν να εξελίξουν τα αρώματά τους και να διατηρήσουν την οξύτητά τους. Οι βροχοπτώσεις του Οκτωβρίου δυσχέραναν τον τρύγο, αλλά μεγάλο μέρος της παραγωγής έφθασε σε καλό σημείο ωρίμασης. Τα κρασιά εσοδείας 2014 από τον αμπελώνα της Μαντινείας είναι αρωματικά, ευχάριστα και γοητευτικά, οπότε η εν λόγω εσοδεία δικαιούται να χαρακτηριστεί πολύ καλή.

Εξαιρετικά σε αρωματικό δυναμικό και με έντονο και καλοδομημένο στόμα είναι τα κρασιά της Μαντινείας από την εσοδεία 2013. Πρόκειται για φυσικό επόμενο σταφυλιού που επηρεάστηκε θετικά από ήπιο χειμώνα, με αρκετές βροχοπτώσεις και χωρίς χιονοπτώσεις. Αντίστοιχα βροχερός ήταν και ο Ιούνιος, με αποτέλεσμα ο τρύγος να παρουσιάσει πρωιμότητα, ιδιαίτερα σπάνια για τη Μαντινεία.

Αν όχι η κορυφαία, σίγουρα μία από τις κορυφαίες εσοδείες της Μαντινείας και του μοσχοφίλερού της ήταν αυτή του 2012. Ο χειμώνας ήταν κρύος και βροχερός και ο παγετός της άνοιξης επέφερε ελάχιστες ζημιές. Στις αρχές του καλοκαιριού επικράτησε ξηρός καιρός, οπότε προσβολές από μύκητες δεν σημειώθηκαν. Ξηρό και θερμό συνεχίστηκε το υπόλοιπο καλοκαίρι, οι αυγουστιάτικες βροχές του οποίου ήταν ωφέλιμες. Το ίδιο και οι δυνατές βροχοπτώσεις του Σεπτεμβρίου, αφού τις ακολούθησαν ευνοϊκές καιρικές συνθήκες έως και τον τρύγο του μοσχοφίλερου. Η ωρίμαση και η αρωματική εξέλιξή του ήταν τέλειες. Έτσι, τα κρασιά ΠΟΠ Μαντινεία 2012 είναι πολύ αρωματικά και έχουν συνισταμένη την καλή ισορροπία ανάμεσα σε όλες, ανεξαιρέτως, τις οργανοληπτικές συνιστώσες τους.

Καλές ήταν οι καιρικές συνθήκες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και μέχρι τον τρύγο του 2011 στη Μαντινεία. Τα κρασιά που παρήχθησαν έχουν έντονα αρώματα και ψηλή οξύτητα. Εκτιμάται, δε, πως η διάρκειά τους στο χρόνο θα είναι μακρά.

Λόγω βροχοπτώσεων τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και το Σεπτέμβριο του 2010 στη Μαντινεία η ωρίμαση των σταφυλιών ήταν δύσκολη. Ωστόσο, τα κρασιά της εσοδείας αυτής έχουν έντονα ποικιλιακά αρώματα και οξύτητα που ισορροπεί με το αλκοόλ τους, το οποίο χαρακτηρίζεται ικανοποιητικό.